Kỹ thuật nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh

Phần này nêu bật vấn đề sinh viên năm nhất chuyên ngành tiếng Anh tại Đại học Quản lý và Công nghệ Hải Phòng đang gặp khó khăn nghiêm trọng về kỹ năng nói. Hầu hết sinh viên tỏ ra thụ động, kỹ năng nói tiếng Anh ở mức thấp, rất ít người có thể giao tiếp trôi chảy. Tình trạng này được xem là một vấn đề đáng báo động, đòi hỏi các phương pháp giảng dạy phù hợp để giải quyết. Nguyên nhân được đề cập đến là do việc giảng dạy chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn, sinh viên chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng cần thiết để tự tin giao tiếp bằng tiếng Anh. Việc thiếu cơ hội thực hành nói cũng góp phần làm giảm hiệu quả học tập. Tóm lại, kỹ năng nói tiếng Anh yếu kém đang cản trở khả năng giao tiếp và phát triển nghề nghiệp tương lai của sinh viên. Nghiên cứu này đặt mục tiêu tìm ra giải pháp hiệu quả để cải thiện tình trạng này.

Sinh viên gặp nhiều khó khăn khi học nói tiếng Anh, chủ yếu xuất phát từ các yếu tố tâm lý và phương pháp học tập. Rụt rè, sợ sai, thiếu tự tin là những trở ngại lớn khiến sinh viên khó khăn trong việc thể hiện bản thân. Khó khăn trong việc tìm kiếm ý tưởng, diễn đạt suy nghĩ và ý kiến cũng là vấn đề phổ biến. Thêm vào đó, sự tham gia không đồng đều trong các hoạt động nhóm, với một số bạn chiếm ưu thế, làm ảnh hưởng đến cơ hội học tập của những người khác. Việc sử dụng tiếng mẹ đẻ quá nhiều trong lớp học cũng là một trở ngại đáng kể. Những khó khăn này thường xuất hiện ở mọi trình độ học viên, không phụ thuộc vào số lượng học sinh trong lớp. Đặc điểm cá nhân, kinh nghiệm học tập trước đây, cũng như những trải nghiệm giao tiếp tích cực hay tiêu cực đều ảnh hưởng đến quá trình học tập. Những sinh viên lớn tuổi và có trình độ cao hơn thường nhận thức rõ hơn về khó khăn của bản thân và có nhu cầu học tập rõ ràng hơn.

Đại học Quản lý và Công nghệ Hải Phòng được trang bị cơ sở vật chất hiện đại hỗ trợ việc giảng dạy và học tập tiếng Anh. Các phòng học đều được trang bị máy chiếu, camera, điều hòa, máy tính và internet không dây. Giảng viên thường xuyên sử dụng máy chiếu để làm cho bài học thêm sinh động và hiệu quả. Thư viện trường là hệ thống thư viện điện tử hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên học tập. Ngoài ra, nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộc thi tiếng Anh và các hoạt động ngoại khóa như lễ Giáng sinh, lễ tình nhân… để khuyến khích sinh viên thể hiện năng lực và tạo không khí vui vẻ, thư giãn. Sinh viên cũng có nhiều cơ hội giao lưu và học tập với người nước ngoài. Tuy nhiên, mặc dù có điều kiện tốt, kỹ năng nói tiếng Anh của sinh viên vẫn còn nhiều hạn chế, cho thấy cần phải có những cải tiến trong phương pháp giảng dạy để khai thác tối đa lợi thế hiện có.

Khảo sát cho thấy 100% sinh viên đã học tiếng Anh trên 8 năm, chứng tỏ việc học tiếng Anh rất được chú trọng. Đa số sinh viên thích học tiếng Anh (52%), một tỷ lệ đáng kể cho thấy sự quan tâm của sinh viên đối với môn học này. Tuy nhiên, kỹ năng nghe kém được đánh giá là một trong những điểm yếu của sinh viên. Điều này có thể do phương pháp giảng dạy ở phổ thông tập trung vào ngữ pháp mà chưa chú trọng đến kỹ năng nghe. Giọng đọc của giáo viên tiếng Việt cũng ảnh hưởng đến sự hứng thú của học sinh, thêm nữa việc nghe băng ghi âm tiếng Anh bản ngữ tốc độ nhanh với nhiều từ đồng âm và giọng địa phương khiến sinh viên khó nắm bắt thông tin. Khảo sát cũng chỉ ra rằng sinh viên đánh giá cao tầm quan trọng của kỹ năng nói tiếng Anh, nhưng vẫn có một số bạn chưa thực sự thừa nhận điều này. Việc thay đổi nhận thức của sinh viên về tầm quan trọng của kỹ năng nói là rất cần thiết để thúc đẩy sự tham gia tích cực hơn trong lớp học. Hơn nữa, sinh viên thích làm việc nhóm hơn là làm việc cá nhân hoặc theo cặp, cho thấy làm việc nhóm giúp sinh viên tự tin hơn và có nhiều cơ hội luyện tập.

Một trong những khó khăn lớn nhất trong việc học và dạy kỹ năng nói tiếng Anh là rào cản tâm lý của học viên. Sự rụt rè, sợ mắc lỗi, mất mặt, bị chỉ trích hay đơn giản là sự nhút nhát đều là những nguyên nhân khiến sinh viên khó khăn trong việc tham gia các hoạt động nói. Họ thiếu tự tin khi thể hiện ý kiến của mình trước lớp, dẫn đến sự thụ động và hạn chế khả năng phát triển kỹ năng. Cảm giác sợ sai làm cho họ ngại ngùng khi nói, thậm chí khiến đầu óc trống rỗng và quên mất những gì mình muốn nói. Theo nghiên cứu, sự rụt rè đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế khả năng nói tiếng Anh của sinh viên. Việc tạo ra một môi trường học tập thoải mái, khuyến khích sự tự tin và giảm bớt áp lực là rất cần thiết để giúp sinh viên vượt qua rào cản tâm lý này. Giáo viên cần có những phương pháp khích lệ, tạo động lực để học sinh mạnh dạn thể hiện bản thân mà không sợ bị đánh giá.

Nhiều học viên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm ý tưởng để nói, diễn đạt suy nghĩ và ý kiến của mình bằng tiếng Anh. Họ thiếu vốn từ, cấu trúc ngữ pháp hoặc kỹ năng tổ chức ý tưởng để tạo nên một bài nói mạch lạc và hiệu quả. Điều này dẫn đến sự thiếu tự tin và hạn chế khả năng giao tiếp. Việc rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện, kỹ năng tìm kiếm thông tin và kỹ năng lập dàn ý bài nói là rất cần thiết. Giáo viên cần cung cấp cho sinh viên các kỹ thuật hỗ trợ, giúp họ có thể dễ dàng diễn đạt ý tưởng của mình một cách rõ ràng và tự tin. Việc sử dụng các hoạt động nhóm, thảo luận và trình bày sẽ giúp sinh viên có thêm cơ hội thực hành và phát triển kỹ năng này. Cung cấp các nguồn tài liệu tham khảo phong phú, đa dạng về chủ đề cũng là một yếu tố quan trọng hỗ trợ sinh viên chuẩn bị nội dung bài nói.

Trong các hoạt động nhóm, sự tham gia của sinh viên thường không đồng đều. Một số bạn có xu hướng chiếm ưu thế, nói nhiều hơn, trong khi những bạn khác lại thụ động, ít có cơ hội thể hiện. Điều này làm giảm hiệu quả của hoạt động nhóm và ảnh hưởng đến việc rèn luyện kỹ năng nói của tất cả sinh viên. Giáo viên cần có kỹ năng quản lý lớp học hiệu quả, khuyến khích sự tham gia của tất cả học viên, tạo điều kiện cho mỗi người có cơ hội phát biểu. Việc sử dụng tiếng mẹ đẻ quá nhiều trong lớp học cũng là một vấn đề cần được khắc phục. Mặc dù đôi khi việc sử dụng tiếng mẹ đẻ có thể giúp sinh viên hiểu bài tốt hơn, nhưng điều này lại cản trở việc thực hành sử dụng tiếng Anh. Giáo viên cần tạo ra môi trường học tập chỉ sử dụng tiếng Anh, khuyến khích sinh viên sử dụng tiếng Anh trong mọi hoạt động trong lớp.

Việc lựa chọn các chủ đề và hoạt động trong lớp học cũng ảnh hưởng đến hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng nói tiếng Anh. Nếu các chủ đề quá khó hoặc không phù hợp với trình độ của học viên, sinh viên sẽ cảm thấy khó khăn và mất hứng thú. Tương tự, nếu các hoạt động không đủ hấp dẫn hoặc không tạo điều kiện cho sinh viên thực hành nói một cách tự nhiên, hiệu quả học tập sẽ bị giảm sút. Giáo viên cần lựa chọn các chủ đề và hoạt động phù hợp với trình độ và sở thích của học viên, tạo ra môi trường học tập năng động và hứng thú. Các hoạt động nên được thiết kế sao cho sinh viên có thể thực hành nói một cách tự nhiên và thoải mái, không cảm thấy bị áp lực.

Để nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh cho sinh viên, cần áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, tập trung vào việc tạo ra môi trường học tập năng động và khuyến khích sự tham gia chủ động của sinh viên. Thay vì phương pháp truyền thống, giáo viên nên sử dụng các hoạt động nhóm (pair work và group work) để giúp sinh viên tự tin hơn khi luyện tập nói, giảm áp lực khi mắc lỗi và học hỏi từ nhau. Các hoạt động này giúp sinh viên thực hành giao tiếp tiếng Anh trong các tình huống cụ thể, từ đó nâng cao khả năng phản xạ và tự tin hơn khi giao tiếp thực tế. Việc thiết kế các bài học dựa trên chủ đề gần gũi với cuộc sống hàng ngày sẽ làm tăng sự hứng thú và tính thực tiễn cho quá trình học tập. Giáo viên cần hướng dẫn sinh viên cách chuẩn bị bài nói, cách trình bày ý tưởng rõ ràng, mạch lạc và thu hút người nghe. Quan trọng là tạo ra một không khí thoải mái trong lớp học, khuyến khích sinh viên mạnh dạn thể hiện bản thân và không sợ sai.

Việc kết hợp trò chơi vào quá trình giảng dạy sẽ giúp làm cho bài học thêm sinh động, thú vị và thu hút sự tham gia của sinh viên. Trò chơi giúp sinh viên học tiếng Anh một cách tự nhiên, giúp họ vượt qua rào cản tâm lý và tự tin hơn khi nói. Một số ví dụ về trò chơi được đề cập đến trong tài liệu bao gồm các trò chơi đoán từ, trò chơi viết chính tả, và các trò chơi đòi hỏi sự mô tả bằng hành động. Ngoài ra, việc sử dụng các video clip hài hước, âm nhạc và lời bài hát tiếng Anh cũng có thể giúp sinh viên học tiếng Anh một cách hiệu quả. Những nguồn tài liệu này không chỉ cung cấp vốn từ vựng phong phú mà còn giúp sinh viên làm quen với cách phát âm, ngữ điệu và ngữ pháp tự nhiên của người bản ngữ. Việc học tập trong một môi trường vui vẻ và thư giãn sẽ giúp sinh viên tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Để tăng hiệu quả học tập, giáo viên nên kết hợp đa phương tiện vào quá trình giảng dạy. Đa phương tiện bao gồm hình ảnh, video, âm thanh… sẽ giúp sinh viên hiểu bài tốt hơn và nhớ lâu hơn. Ngoài ra, phương pháp nhập liệu định hướng nội dung (content-oriented input) tập trung vào việc cung cấp thông tin, kể cả thông tin về chiến lược học tập, giúp sinh viên tiếp cận kiến thức một cách toàn diện. Trong khi đó, phương pháp nhập liệu định hướng hình thức (form-oriented input) tập trung vào cách sử dụng ngôn ngữ, bao gồm ngữ pháp, phát âm, từ vựng, và các chiến lược giao tiếp phù hợp với từng ngữ cảnh. Việc kết hợp hài hòa hai phương pháp này sẽ giúp sinh viên phát triển toàn diện cả kỹ năng ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp.

Người học đóng vai trò chủ động trong quá trình học tập. Họ cần được khuyến khích tham gia tích cực vào các hoạt động trong lớp, tự tìm kiếm kiến thức và phát triển các chiến lược học tập cá nhân. Việc tạo ra cảm giác gần gũi và sự liên quan cá nhân với các chiến lược học tập là rất quan trọng để thúc đẩy sự chủ động và hiệu quả học tập. Hoạt động đóng vai (role-playing) là một phương pháp hiệu quả giúp sinh viên thực hành kỹ năng nói trong các tình huống khác nhau. Việc nhập vai giúp sinh viên tự tin hơn khi nói, vượt qua rào cản tâm lý và phát triển khả năng giao tiếp. Giáo viên nên hướng dẫn sinh viên cách chuẩn bị cho hoạt động đóng vai, tạo ra các tình huống thực tế và khuyến khích sự tương tác tự nhiên giữa các thành viên.

Khảo sát được thực hiện với 31 sinh viên năm nhất chuyên ngành tiếng Anh, quy mô nhỏ nên kết quả không phản ánh toàn bộ tình hình giảng dạy và học tập tiếng Anh nói tại trường. Tuy nhiên, kết quả vẫn cung cấp những thông tin hữu ích. 100% sinh viên được khảo sát đã học tiếng Anh hơn 8 năm, đây là một lợi thế cho việc giảng dạy vì thời gian học tập đủ dài để sinh viên đạt được trình độ nhất định. Nhiều sinh viên cho biết họ thích học tiếng Anh nói, thể hiện sự quan tâm của sinh viên đối với môn học này. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm sao khai thác được sự thích thú này để cải thiện việc học tập và làm sao để quá trình học tập trở nên thú vị hơn. Việc tìm ra câu trả lời cho những vấn đề này sẽ giúp sinh viên học tiếng Anh tốt hơn. Kết quả khảo sát mang tính chất định lượng, cần bổ sung thêm các phương pháp định tính như quan sát và phỏng vấn để đảm bảo tính tin cậy và hợp lệ của nghiên cứu.

Biểu đồ khảo sát cho thấy 52% sinh viên thích học tiếng Anh, cao hơn nhiều so với các lựa chọn khác. Điều này cho thấy sinh viên nhận thức được tầm quan trọng và sự thú vị của tiếng Anh. Tuy nhiên, cũng có 16% sinh viên không thích và 3% ghét học tiếng Anh, cho thấy vẫn còn một bộ phận sinh viên chưa thực sự hứng thú với việc học tiếng Anh. Những sinh viên này cho rằng tiếng Anh là một môn học khó, xa lạ, và họ gặp khó khăn trong việc học tập, đặc biệt là khi gặp bài tập khó mà không có sự hỗ trợ của cha mẹ. Vì vậy, việc làm sao để khai thác được sự hứng thú của đa số sinh viên và thu hút những sinh viên còn chưa hào hứng với tiếng Anh là rất quan trọng. Đây là một trong những thách thức mà giáo viên cần phải giải quyết để nâng cao chất lượng giảng dạy.

Kết quả khảo sát cho thấy sinh viên thích kỹ năng ngữ pháp hơn các kỹ năng khác. Nguyên nhân có thể do ở trường phổ thông, giáo viên thường chú trọng dạy ngữ pháp hơn là kỹ năng nghe. Giọng đọc của giáo viên tiếng Việt, việc nghe băng ghi âm tiếng Anh bản ngữ tốc độ nhanh với nhiều từ đồng âm, giọng địa phương… đều gây khó khăn cho sinh viên trong việc hiểu và nắm bắt thông tin. Mặt khác, đa số sinh viên (51%) nhận thấy kỹ năng nói rất quan trọng, cho thấy họ ý thức được tầm quan trọng của kỹ năng này trong quá trình học tập và làm việc. Tuy nhiên, một số sinh viên vẫn chưa thực sự thừa nhận điều này. Vai trò của giáo viên là tìm cách thay đổi thái độ của sinh viên đối với kỹ năng nói để họ tham gia tích cực hơn vào các hoạt động học tập trong lớp.

Khảo sát cho thấy 74% sinh viên thích làm việc nhóm, cho thấy sinh viên nhận ra làm việc nhóm giúp họ có thêm cơ hội và động lực luyện tập nói tiếng Anh. Làm việc nhóm giúp sinh viên tự tin hơn khi nói, giảm áp lực khi mắc lỗi. Tuy nhiên, làm việc nhóm cũng có hạn chế là giáo viên khó giám sát việc sử dụng ngôn ngữ và nội dung bài nói của học sinh, khó sửa lỗi kịp thời khi học sinh nói sai hoặc lạc đề. Bên cạnh những khó khăn, khảo sát cũng chỉ ra những lợi ích khi sinh viên nói trong lớp, như tự tin hơn khi làm việc nhóm (45%), tự tin và chủ động hơn khi nói (45%), và sự hỗ trợ từ phía giáo viên (45%). Việc khắc phục những khó khăn và phát huy những lợi ích này là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả học tập kỹ năng nói tiếng Anh.

Đại học Quản lý và Công nghệ Hải Phòng có đội ngũ giảng viên đông đảo, giàu kinh nghiệm và nhiệt huyết. Tất cả đều tốt nghiệp đại học, phần lớn có trình độ thạc sĩ. Các giảng viên rất tâm huyết với nghề giáo, luôn xác định rõ tầm quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển con người và thấu hiểu kỳ vọng của sinh viên. Họ tận tâm, trách nhiệm trong công việc và cố gắng hết sức để mang đến những bài giảng hiệu quả nhất cho sinh viên. Phong cách giảng dạy hiện đại, chuyên nghiệp, thấu hiểu sinh viên và thân thiện. Việc trò chuyện, chia sẻ kinh nghiệm với sinh viên giúp cả giảng viên và sinh viên hiểu nhau sâu sắc hơn và nâng cao chất lượng bài giảng. Đội ngũ giảng viên là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào chất lượng đào tạo của nhà trường.

Mỗi lớp học của sinh viên năm nhất chuyên ngành tiếng Anh tại Đại học Quản lý và Công nghệ Hải Phòng được trang bị đầy đủ thiết bị hiện đại như máy chiếu, camera, điều hòa nhiệt độ, máy tính với kết nối internet và wifi. Giảng viên thường sử dụng máy chiếu để làm cho bài học sinh động và hiệu quả hơn. Thư viện trường là hệ thống thư viện điện tử hiện đại, cung cấp nhiều nguồn tài liệu phong phú, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên học tập. Nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộc thi tiếng Anh, các hoạt động ngoại khóa như lễ Giáng sinh, lễ Valentine… để sinh viên có cơ hội thể hiện khả năng, trao đổi kiến thức và thư giãn. Sinh viên cũng có nhiều cơ hội được giao tiếp và học tập với người nước ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho việc cải thiện kỹ năng nói tiếng Anh. Những điều kiện này tạo nên môi trường học tập lý tưởng cho sinh viên.

Tài liệu chính được sử dụng cho kỹ năng nói tiếng Anh của sinh viên năm nhất chuyên ngành tiếng Anh là sách giáo khoa “Speaking Extra”. Sách được thiết kế theo phương pháp giao tiếp, nội dung được sắp xếp theo chủ đề liên quan đến cuộc sống hàng ngày, rất hữu ích và thiết thực đối với nhu cầu của sinh viên, ví dụ: gia đình, thức ăn đồ uống, miêu tả con người, hoạt động hàng ngày… Mục tiêu của sách là phát triển năng lực nói của sinh viên, bắt đầu từ những thông tin cụ thể đến các chủ đề hoàn chỉnh. Tóm lại, sách giáo khoa tiếng Anh này được đánh giá là thực tế, thích hợp và phù hợp với bối cảnh giảng dạy và học tập tiếng Anh tại trường. Tuy nhiên, việc chỉ tập trung vào sách giáo khoa mà chưa khai thác tối đa các nguồn tài liệu khác có thể là một hạn chế cần được khắc phục.