Hoàn thiện kế toán chi phí doanh thu

Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh khốc liệt hiện nay, kế toán không chỉ đơn thuần là việc ghi chép sổ sách mà còn là một ngôn ngữ quan trọng, là phương tiện giao tiếp giữa doanh nghiệp với các đối tác, cơ quan nhà nước và các bên liên quan. Thông tin kế toán chính xác, minh bạch, đáng tin cậy là nền tảng cho việc ra quyết định kinh tế hợp lý và hiệu quả. Những thông tin tài chính hữu ích từ kế toán giúp lãnh đạo doanh nghiệp đánh giá tình hình, đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp, tối ưu hóa lợi nhuận và đảm bảo sự phát triển bền vững. Do đó, tính trung thực, lành mạnh và độ tin cậy của thông tin kế toán là điều kiện tiên quyết để các quyết định được đưa ra chính xác và hiệu quả.

Để đạt được mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, doanh nghiệp cần quan tâm đặc biệt đến chi phí sản xuất và doanh thu. Kế toán chi phí giúp doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ các khoản chi, xác định được những lĩnh vực, mặt hàng kinh doanh hiệu quả, từ đó đưa ra các giải pháp, chiến lược kinh doanh phù hợp. Kế toán doanh thu phản ánh quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ. Doanh thu cao thúc đẩy vòng quay vốn, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất. Ngược lại, doanh thu thấp, không đủ bù đắp chi phí sẽ dẫn đến khó khăn về tài chính, giảm khả năng cạnh tranh và thậm chí là phá sản. Do đó, việc tổ chức kế toán chi phí và doanh thu hiệu quả là yếu tố then chốt cho sự thành công của doanh nghiệp.

Kết quả kinh doanh, thể hiện bằng số tiền lãi hoặc lỗ sau một thời kỳ nhất định, là chỉ số phản ánh toàn diện hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Đối với doanh nghiệp, kết quả kinh doanh có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong sự tồn tại và phát triển. Xác định chính xác kết quả kinh doanh giúp doanh nghiệp theo dõi tình hình hoạt động trong những năm qua, từ đó đề ra chiến lược kinh doanh phù hợp cho các kỳ kế tiếp. Vì vậy, kế toán phải có trách nhiệm xác định và phản ánh chính xác kết quả kinh doanh để đảm bảo tính minh bạch và độ tin cậy của thông tin tài chính.

Việc tổ chức sổ kế toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả kinh doanh cần dựa trên quy mô, đặc điểm kinh doanh, yêu cầu quản lý, trình độ chuyên môn của cán bộ kế toán và điều kiện kỹ thuật. Doanh nghiệp cần lựa chọn hình thức kế toán phù hợp và tuân thủ đúng quy định về các loại sổ, kết cấu sổ sách, trình tự và phương pháp ghi chép. Một hệ thống kế toán được tổ chức bài bản, khoa học sẽ đảm bảo tính chính xác, đầy đủ và kịp thời của thông tin, hỗ trợ quá trình quản lý và ra quyết định hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng đối với cả doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân liên quan, giúp họ đưa ra những đánh giá và quyết định đúng đắn.

Công ty Phát triển Khu công nghiệp Nomura Hải Phòng được thành lập tháng 9 năm 1994, với giấy phép đầu tư số 1091/GP (ngày 23/12/1994) từ Uỷ ban Nhà nước về Hợp tác và Đầu tư (nay là Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Đây là một liên doanh giữa Việt Nam và Nhật Bản (Nomura/Jafco Investment (Asia) Ltd.), hoạt động trên diện tích 153 ha với tổng vốn đầu tư 163.523.912 USD và vốn pháp định 49.057.173 USD. Phía Nhật Bản góp 70% vốn bằng ngoại tệ, còn thành phố Hải Phòng góp 30% bằng giá trị quyền sử dụng 436.063 m2 đất tại các xã An Hưng, Tân Tiến, An Hồng, huyện An Dương. Mô hình kinh doanh của công ty tập trung vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng khu công nghiệp và cho thuê đất, nhà xưởng cùng các dịch vụ tiện ích đi kèm như điện, nước, xử lý chất thải, kho bãi, giao nhận hàng hóa, tài chính, bảo dưỡng thiết bị và giới thiệu lao động cho các nhà đầu tư.

Những năm đầu hoạt động, khu công nghiệp Nomura Hải Phòng gặp nhiều khó khăn do thu hút đầu tư ít và tình hình tài chính hết sức khó khăn. Ban lãnh đạo công ty đã tích cực tìm giải pháp, phối hợp với UBND thành phố Hải Phòng kiến nghị Quốc hội điều chỉnh giảm giá thuê đất. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ Tập đoàn Tài chính Nomura trong việc xóa nợ, gia hạn hợp đồng với lãi suất ưu đãi đã giúp công ty cơ cấu lại nguồn vốn. Sự hỗ trợ tích cực từ cả hai phía (chính phủ và đối tác Nhật Bản) đã giúp công ty thoát khỏi nguy cơ phá sản. Từ năm 2000, nền kinh tế khu vực bắt đầu phục hồi, và đến năm 2004, khu công nghiệp đã thu hút được lượng đầu tư lớn, bắt đầu có lãi từ năm 2006 và trả được nợ đầu tiên vào năm 2008.

Công ty có bộ máy kế toán tương đối hoàn chỉnh, bao gồm phòng hành chính (quản lý nhân sự, văn phòng phẩm, đối nội, đối ngoại) và phòng kế toán (thu thập, xử lý thông tin kế toán, lập báo cáo tài chính). Phòng kế toán có trách nhiệm về tính chính xác của báo cáo tài chính và tham mưu cho giám đốc. Bộ phận kế toán tổng hợp hỗ trợ Ban Giám đốc và trưởng phòng kế toán trong việc giải quyết công việc kế toán, kiểm tra, giám sát thu chi các phòng ban, tính lương, BHXH, thuế TNCN, theo dõi TSCĐ, đối chiếu công nợ và lập các báo cáo kế toán - tài chính - thuế - thống kê theo yêu cầu. Báo cáo tài chính của công ty được thể hiện bằng đô la Mỹ, các nghiệp vụ ngoại tệ khác được quy đổi theo tỉ giá hối đoái.

Do đặc thù kinh doanh là cho thuê đất và cung cấp dịch vụ, công tác kế toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả kinh doanh được đặc biệt quan tâm. Quá trình này không chỉ hướng đến lợi nhuận mà còn chú trọng chất lượng dịch vụ. Việc hạch toán doanh thu cho thuê đất và xác định giá vốn cần được xem xét kỹ lưỡng do sự thay đổi trong chính sách thanh toán (từ một lần thành nhiều lần). Công ty cần trình Bộ Tài chính để được chấp thuận áp dụng phương pháp hạch toán doanh thu cho thuê đất phù hợp với tình hình hiện tại. Ngoài ra, việc trích lập dự phòng phải thu khó đòi và dự phòng giảm giá lô đất cho thuê cũng cần được xem xét để phản ánh chính xác hơn tình hình tài chính của công ty.

Khu công nghiệp Nomura Hải Phòng sở hữu lợi thế về vị trí địa lý, nằm gần cảng Hải Phòng – một trong những cảng biển lớn nhất miền Bắc, thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa bằng đường biển. Cơ sở hạ tầng hiện đại, đầy đủ tiện ích như điện, nước, xử lý chất thải… được đầu tư đồng bộ, giúp giảm thời gian và chi phí xây dựng nhà máy cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, chất lượng cơ sở hạ tầng và sự ổn định trong cung cấp tiện ích cần được đảm bảo để hoạt động sản xuất liên tục và hiệu quả. Giá thuê đất/nhà xưởng cũng là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc, cùng với các chính sách thanh toán linh hoạt để thu hút đầu tư.

Công ty phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt trên thị trường, đặc biệt là về giá điện, nguồn cung cấp kỹ sư và lao động lành nghề, cũng như điều kiện sống cho người nước ngoài. Việc chưa đơn giản hóa thủ tục hành chính và cơ chế “một cửa” cũng gây khó khăn cho các nhà đầu tư. Sức mua của thị trường nội địa ở miền Bắc cũng thấp hơn so với miền Nam, gây hạn chế đối với các dự án nhắm đến thị trường trong nước. Thêm nữa, chiến lược ban đầu tập trung vào các nhà đầu tư Nhật Bản dẫn đến việc thiếu đa dạng hóa khách hàng, bỏ qua nhiều cơ hội từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ từ các quốc gia khác như Đài Loan, Singapore, Hàn Quốc… Điều này đã ảnh hưởng đến kết quả thu hút đầu tư của khu công nghiệp.

Chất lượng lao động và trình độ học vấn là yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả sản xuất. Các nhà đầu tư đặc biệt quan tâm đến tỷ lệ biết chữ, trình độ học vấn chung, hệ thống đào tạo nghề và các trường đại học, cao đẳng trong khu vực. Giá cả lao động cũng ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm và lợi nhuận của nhà đầu tư. Chính sách của nhà nước về lao động, bao gồm quyền và nghĩa vụ của người lao động, chính sách thuế thu nhập, bảo hiểm và thủ tục tuyển dụng cũng là những yếu tố được nhà đầu tư cân nhắc. Sự thuận tiện trong các quy định về lao động sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư.

Cơ chế quản lý nhà nước, thủ tục hành chính và các ưu đãi đầu tư là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của doanh nghiệp. Thủ tục hành chính đơn giản, cơ chế “một cửa” hiệu quả sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư. Ngoài ra, tiện nghi về ăn ở, giải trí và giáo dục cho cả người nước ngoài và người lao động Việt Nam cũng được các nhà đầu tư quan tâm. Việc đảm bảo đời sống cho người lao động sẽ góp phần nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất. Cung cấp đầy đủ các tiện nghi cần thiết sẽ tạo nên sức hút đối với các nhà đầu tư.

Công ty cần trình Bộ Tài chính để được chấp thuận phương pháp hạch toán doanh thu cho thuê đất phù hợp với thực tế hiện nay, cụ thể là trường hợp hợp đồng cho thuê đất kéo dài nhiều năm và thanh toán nhiều lần. Việc xác định giá vốn lô đất cho thuê lại hiện tại chưa chính xác vì điều kiện đã khác so với trước đây (khi hợp đồng chỉ thanh toán một lần). Cần có sự điều chỉnh phương pháp hạch toán để đảm bảo tính chính xác và tránh sai sót trong kế toán.

Công ty cần trích lập dự phòng phải thu khó đòi vào cuối mỗi niên độ kế toán. Điều này giúp bảng cân đối kế toán phản ánh chính xác hơn giá trị thực tế của các khoản phải thu và giảm thiểu rủi ro tài chính. Mặc dù dự phòng phải thu khó đòi làm giảm lợi nhuận, nhưng nó tạo ra một nguồn tài chính dự phòng quan trọng, giúp công ty theo dõi và kiểm soát chặt chẽ các khoản phải thu, tránh tình trạng nợ quá hạn khó thu hồi. Việc trích lập dự phòng cũng góp phần vào việc quản lý rủi ro kinh doanh hiệu quả hơn.

Công ty cần hỗ trợ các thủ tục xin cấp giấy phép đầu tư, phối hợp với các chi nhánh của Nomura và các tổ chức Việt Nam để thu hút đầu tư. Việc sử dụng tối đa lợi thế gần cảng Hải Phòng để vận chuyển hàng hóa cần được chú trọng. Mở rộng mạng lưới đại lý bán hàng tại Việt Nam và quốc tế (hiện tại chỉ có hợp đồng với công ty SC ở Singapore) để tăng khả năng tiếp cận khách hàng tiềm năng. Tổ chức các hội nghị khách hàng thường niên tại các thị trường mục tiêu (Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan) để quảng bá hình ảnh và thu hút đầu tư. Việc này sẽ giúp công ty tiếp cận các nhà đầu tư tiềm năng, tăng cường nhận diện thương hiệu và tạo lòng tin cho các khách hàng.

Công ty cần có chính sách thu hồi nợ chặt chẽ hơn để khắc phục tình trạng nợ đọng hiện tại. Áp dụng các biện pháp như lựa chọn khách hàng kỹ càng, giới hạn giá trị tín dụng, yêu cầu đặt cọc, tạm ứng hoặc thanh toán trước. Ràng buộc chặt chẽ trong hợp đồng bán hàng, quy định rõ ràng về lãi suất quá hạn và chế độ phạt để thúc đẩy việc thanh toán đúng thời hạn. Nếu số dự phòng trích lập nhỏ hơn số dự phòng nợ phải thu khó đòi, phần chênh lệch cần được hoàn nhập vào thu nhập khác. Công ty cũng cần trích lập dự phòng giảm giá lô đất cho thuê để đối phó với sự biến động của thị trường bất động sản.